Bewaren en tentoonstellen
Mineralen mogen gezien worden. Het zijn de surrealistische vormen en prachtige kleuren die het meest indruk maken. Vitrines met goede verlichting zijn het meest geschikt om je collectie te presenteren en te beschermen. Ook het gebruik van ladekasten is een efficiënte manier om je collectie te bewaren en toegankelijk te houden. Er zijn wel wat dingen om rekening mee te houden.
Wanneer je een paar mooie stenen hebt kun je die gewoon in de vensterbank of kast leggen zodat je er dagelijks van kan genieten. Bij enkele stenen is dit vaak de praktijk en je zult al snel merken dat de grootste vijand van je mooie glimmende kristallen stof is. Dit ontneemt glans en kleur maar is in de meeste gevallen met een beetje water af te spoelen. Om de invloed van stof te beperken is het verstandig om ze achter glas te bewaren. Dit heeft ook als voordeel dat je mooie kristallen niet voor het grijpen liggen. Je zal niet de eerste zijn wiens mooie mineraal door een kennis wordt vernietigd omdat ze geen idee hebben wat ze oppakken en hoe fragiel een steen soms kan zijn. Zeker wanneer de collectie niet een paar stenen omvat maar tientallen of honderden exemplaren telt is het verstandig om dit goed op te bergen en tentoon te stellen. En dat is toch wat je met mooie mineralen wilt. Ze moeten gezien worden. Als ze alleen maar in een oude doos liggen had je ze net zo goed niet kunnen hebben.
Moderne glazen kasten en perspex sokkels voor de mineralen zorgen voor een luxe uitstraling bij een handelaar in high-end mineralen.
Vitrinekasten zijn perfect om je mineralen te tonen en tegelijk tegen stof te beschermen. Uiteindelijk is geen enkele vitrine stofdicht maar probeer een model te gebruiken met kleine kieren. Probeer ook een kast te vinden met en neutrale achterwand waardoor je stenen er zo goed mogelijk uitkomen. Welk type je moet gebruiken, hangt af van je smaak en hoe het geheel eventueel bij je interieur past.
Een paar zaken zijn wel belangrijk. Kies een vitrine met voldoende stevigheid. Zorg dat hij stabiel staat/hangt en, als het kan, aan een muur gezekerd staat. Dit voorkomt dat je vitrine een zwaai maakt als iemand er onverhoopt een keer tegenaan loopt/stoot. Kies een vitrine met dikke legplanken. Je gaat er stenen op presenteren en die zijn zwaar. Het laatste wat je wilt is dat een groot zwaar stuk op de bovenste plank omvalt en door alle planken heen gaat waardoor je collectie zwaar beschadigd wordt. Houd hier ook rekening mee met de indeling. Zet het zwaarste stuk nooit bovenin.
Een traditionele mineralenvitrine met stevige planken als basis. Dit type virtine is zeer stabiel. Mocht er eens een steen omvallen blijft dit, in tegenstelling tot volglazen vitrines, zonder ernstige gevolgen. Nadeel is dat elke etage zijn eigen verlichting nodig heeft.
Verlichting is essentieel om je collectie volledig tot hun recht te laten komen. Kies een vitrinekast die al verlichting heeft of hiervoor de ruimte biedt. Tevens is verlichting een verhaal apart. Er zijn vele typen verlichting met hun voor- en nadelen. Wat kies je voor je collectie? De nieuwste optie is LED verlichting. Dit begint inmiddels volwassen te worden en er zijn veel soorten te krijgen in alle prijsklassen. Goedkoop is in de regel duurkoop bij LED’s . Een lint van ledjes met een transformator die je voor 10-20 euro bij de bouwmarkt kan kopen lijkt leuk maar het geeft slecht licht. Het gaat erom dat een lichtbron het juiste lichtspectrum uitstraalt. Daarom zijn bijvoorbeeld TL-buizen ook niet geschikt voor je mineralen. Natuurlijk geeft het licht, maar de kleuren zullen niet optimaal tot hun recht komen. Dit komt omdat TL-buizen maar een beperkt spectrum uitzenden. Omdat je een vol spectrum nodig hebt, zijn halogeen lampen nog altijd het beste als het om prijs/kwaliteit verhouding gaat. Al geven zij een gelig licht, het is veel beter dan TL of goedkope LED.
De beste optie is het gebruik van speciale halogeen daglicht lampen of hoogwaardige LED. Dit is een kostbare investering maar zeker de moeite waard omdat je lang plezier zult hebben van je keuze en je collectie er op zijn best uitziet.
Je dient er rekening mee te houden dat verlichting in de regel warm wordt. Bij LED is dit nog het minste het geval maar een paar halogeen lampen kunnen zeer heet worden. Deze warmte kan je mineralen flink verhitten en zelfs beschadigen. Er zijn voorbeelden bekend waarbij mineralen met grote insluitsels gebarsten of zelf ontploft zijn door de warmte van de lampen of de zon. Plaats je stenen dan ook zo dat ze hooguit handwarm worden als ze uren onder een lamp staan. Daarbij zijn niet alle kleuren van mineralen lichtvast. Het bekendste voorbeeld hiervan is amethist. De paarse kleur van deze kwarts variant is niet stabiel in zonlicht. Dit zorgt ervoor dat de paarse tint langzaam verdwijnt en er een grijspaarse tint overblijft. Dit gaat in de regel zo langzaam dat je het niet eens merkt. Ook andere mineralen als kunziet verbleken snel. Vooral de kunstmatig bestraalde kunziet uit Afghanistan die zo mooi groen wordt is na enige maanden zijn kleur volledig kwijt. Plaats daarom je mineralen bij voorkeur nooit in de volle zon en bescherm ze hiertegen. Mineralen die je niet tentoon stelt kun je daarom ook het beste donker bewaren.
Het Natural History Museum in Londen bewaart zijn omvangrijk collectie in deze ladekasten. De papieren doosjes zorgen dat de stukken elkaar niet raken en het label bij de steen blijft. Een la vol zeldzame kristalgroepen van liriconiet, chalcofylliet en klinoklaas uit de mijnen van Cornwall.
De meest overzichtelijke manier om de stenen die je niet tentoon stelt te bewaren is in ladekasten. Dit geeft de mogelijkheid om snel door je collectie heen te lopen of iets op te zoeken. Zorg ervoor dat je mineralen niet tegen elkaar aan liggen maar worden gescheiden door papier, karton of plastic. Dit kan door gebruik te maken van vouwdoosjes van karton die in vele maten verkrijgbaar zijn en waarmee je een lade mooi kan inrichten. Zorg dat de stenen in deze doosjes niet teveel kunnen bewegen wanneer een lade open en dicht gedaan wordt. Hiervoor werd altijd tissue papier gebruikt. Dit is goedkoop en zacht. Het nadeel hiervan is dat er altijd stof en vezels vanaf komen die overal tussen gaan zitten en het kan ongedierte (zilvervisjes e.d.) aantrekken. De laatste jaren is er een nieuwe trend om gebruik te maken van plastic als verpakkingsmateriaal. Plastic zakjes die heel dun zijn, zoals boterhamzakjes, zijn hiervoor uitermate geschikt. Het beschermd net zo goed als papier zonder de nadelen ervan.